 |
| Eyyubî Devleti |
Eyyubiler Devleti veya Eyyubiler , Fatımiler Devleti'nin eski komutanı ve veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin kurduğu Kürd kökenli hanedanın egemen olduğu Mısır'daki devleti'nin adıdır.
Siyasi Tarih
Vezirliği döneminde sözünü tutmayarak Haçlılarla anlaşan Halife Adid'i devirerek Fatımi Devleti'ne son verdi (1171) ve burada güçlü bir devlet kurdu.
Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. Onlara karşı İslam'ın geçilmez kalesi oldu. Kudüs'ü alarak tekrar İslamiyete kazandırdı. Fetihten sonra, katliam beklentisi içinde olan gayrimüslimlere gösterdiği engin hoşgörü ve benzeri insanî özellikler ile büyük takdir kazandı. İslam dünyasında bir efsane hâline geldi (1187, Hittin Savaşı).
Selâhaddin'in kurduğu devlet, babasının adından dolayı Eyyûbîler olarâk anıldı. Eyyûbîler Devleti'nin sınırları kısa sürede Mısır, Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Arabistan'ın güneyine kadar genişledi. Ancak Hanedanın son sultanı olan el-Salih Necmeddin Eyyub'ın karısı Şecer-üd-Dürr'ün ihaneti ile mısır'daki bahr-i memlük komutanlarından Aybeg tarafından yıkıldı ve yerine Memlûkler devleti kuruldu (1250). Hama kolu ise 1348'e kadar varlığını devam ettirmiştir
Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar
1171’de Fatimilere son veren Selahaddin Eyyubi, Mısır'da hutbeyi yeniden Abbasi halifesi adına okutmuş ve Mısırda sünniliği yeniden başlatmıştır. 1174’de kendi adına hutbe okutarak devletin başına geçti. İlk iş olarak Zengileri kendi topraklarına bağladı. Suriye, Filistin, Hicaz, Ürdün, Yemen, Güneydoğu Anadoluyu egemenliği altına aldı. 1177 yılında Montgisard Muharebesinde Kudüs kralı IV. Baldwin'e yenildi.
1187 yılında Hittin Savaşı'nda Haçlıları yenilgiye uğratarak Kudüs'ü Haçlılardan geri aldı. 1188 yılında Selahaddin, Antakya Prensliği'ne (Haçlı Kontluğu) karşı sefere çıkmıştır. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.
1189 yılı başlarında Üçüncü Haçlı seferi Papa tarafından başlatılmıştı. Bu sefere daha önce Hittin Savaşına katılan Haçlılardan başka İngiliz, Fransız, Alman ve Sicilya içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmaları ve kara kuvvetleri haçlılara katıldılar. Selahaddin bütün Müslümanlardan yardım istedi fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Bunun üzerine anlaşmaya karar verildi. 1 Eylül 1192 tarihinden geçerli olmak üzere 3 yıl 8 ay karada ve denizde geçerli olacak bir anlaşma imzalandı.
Bu anlaşma ile Yafa ile Sur arasındaki dar sahil şeridi Haçlılar'ın elinde kalıyor, diğer fethedilen yerler müslümanların oluyordu. Bu zaman zarfında Ortadoğu'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti. Sultan 4 Mart 1193 günü Şam'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. Selahaddin Eyyubi, bütün bu işlerin dışında Haşhaşiler/Batınilik meselesi ile de uğraştı.
Oğulları arasındaki mücadele Mısır'da isyan çıkmasına neden oldu. Abbasi Halifesi'nin yardım amaçlı gönderdiği Memluk askerleri yönetimi ele geçirdi. Bundan sonra İslam Dünyası'nda Memlukler egemen olmaya başladı.
Hükumdarlar
1. Selahaddin (1169 -1193)
2. Aziz (1193 - 1198)
3. Mansur (1198 - 1200)
4. I. Adil (1200 - 1218)
5. Kamil (1218 -1238)
6. II. Adil (1238 - 1240)
7. Salih (1240 - 1249)
8. Turanşah (1249 - 1250)
Siyasi Tarih
Vezirliği döneminde sözünü tutmayarak Haçlılarla anlaşan Halife Adid'i devirerek Fatımi Devleti'ne son verdi (1171) ve burada güçlü bir devlet kurdu.
Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. Onlara karşı İslam'ın geçilmez kalesi oldu. Kudüs'ü alarak tekrar İslamiyete kazandırdı. Fetihten sonra, katliam beklentisi içinde olan gayrimüslimlere gösterdiği engin hoşgörü ve benzeri insanî özellikler ile büyük takdir kazandı. İslam dünyasında bir efsane hâline geldi (1187, Hittin Savaşı).
Selâhaddin'in kurduğu devlet, babasının adından dolayı Eyyûbîler olarâk anıldı. Eyyûbîler Devleti'nin sınırları kısa sürede Mısır, Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Arabistan'ın güneyine kadar genişledi. Ancak Hanedanın son sultanı olan el-Salih Necmeddin Eyyub'ın karısı Şecer-üd-Dürr'ün ihaneti ile mısır'daki bahr-i memlük komutanlarından Aybeg tarafından yıkıldı ve yerine Memlûkler devleti kuruldu (1250). Hama kolu ise 1348'e kadar varlığını devam ettirmiştir
Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar
1171’de Fatimilere son veren Selahaddin Eyyubi, Mısır'da hutbeyi yeniden Abbasi halifesi adına okutmuş ve Mısırda sünniliği yeniden başlatmıştır. 1174’de kendi adına hutbe okutarak devletin başına geçti. İlk iş olarak Zengileri kendi topraklarına bağladı. Suriye, Filistin, Hicaz, Ürdün, Yemen, Güneydoğu Anadoluyu egemenliği altına aldı. 1177 yılında Montgisard Muharebesinde Kudüs kralı IV. Baldwin'e yenildi.
1187 yılında Hittin Savaşı'nda Haçlıları yenilgiye uğratarak Kudüs'ü Haçlılardan geri aldı. 1188 yılında Selahaddin, Antakya Prensliği'ne (Haçlı Kontluğu) karşı sefere çıkmıştır. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.
1189 yılı başlarında Üçüncü Haçlı seferi Papa tarafından başlatılmıştı. Bu sefere daha önce Hittin Savaşına katılan Haçlılardan başka İngiliz, Fransız, Alman ve Sicilya içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmaları ve kara kuvvetleri haçlılara katıldılar. Selahaddin bütün Müslümanlardan yardım istedi fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Bunun üzerine anlaşmaya karar verildi. 1 Eylül 1192 tarihinden geçerli olmak üzere 3 yıl 8 ay karada ve denizde geçerli olacak bir anlaşma imzalandı.
Bu anlaşma ile Yafa ile Sur arasındaki dar sahil şeridi Haçlılar'ın elinde kalıyor, diğer fethedilen yerler müslümanların oluyordu. Bu zaman zarfında Ortadoğu'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti. Sultan 4 Mart 1193 günü Şam'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. Selahaddin Eyyubi, bütün bu işlerin dışında Haşhaşiler/Batınilik meselesi ile de uğraştı.
Oğulları arasındaki mücadele Mısır'da isyan çıkmasına neden oldu. Abbasi Halifesi'nin yardım amaçlı gönderdiği Memluk askerleri yönetimi ele geçirdi. Bundan sonra İslam Dünyası'nda Memlukler egemen olmaya başladı.
Hükumdarlar
1. Selahaddin (1169 -1193)
2. Aziz (1193 - 1198)
3. Mansur (1198 - 1200)
4. I. Adil (1200 - 1218)
5. Kamil (1218 -1238)
6. II. Adil (1238 - 1240)
7. Salih (1240 - 1249)
8. Turanşah (1249 - 1250)
Yorum Gönder