Vadisseyl Muharebesi

Vadisseyl Muharebesi 

   16. asrın mühim hadiselerinden birisi olan Portekiz Krallığının siyasi mevcudiyetinin son bulması, Vadisseyl Muharebesinin neticesidir.Osmanlı Devleti kendisine karşı savaşmaya cüret eden birçok devlet gibi Portekiz Krallığını da Vadisseyl savaşıyla tarihe gömmüştür.

   İstanbul-Fas arasındaki kuş uçuşu 3000 kilometrelik mesafeye kadar el atılarak, düşmana hadleri bildirilmiştir.. Fas'ta cereyan eden bu muharebe Osmanlı Devletinin o devirdeki gücünü göstermesi açısından önemli bir muharebedir.

   Fas Sultanı Ebu Muhammed Abdillahil Gaalib Billah (I.Abdullah)'ın 21 Ocak 1574'te ölümü üzerine Fas'ta siyasi durum karışmaya başlamıştı. I.Abdullah'ın ölümünden sonra oğlu III.Muhammed Fas sultanı olmuştu.Fakat III.Muhammed'in sultanlığını amcaları Abdülmelik ile Ahmed tanımamışlardı.

   Abdülmelik Osmanlı Devletine dosttu.Fas tahtına oturması için yardım talebiyle İstanbul'a giderek Divan-ı Hümayuna çıktı.Sultan III.Murad tarafından kabul edildi.Osmanlı Devletine tabii olmak kaydıyla Fas sultanı olması fikri Divan-ı Hümayunda Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa'nın da desteğiyle alaka görmüştü. Neticede Divan-ı Hümayun Abdülmelik'in desteklenmesine karar vermişti. Abdülmelik'in desteklenerek, Fas'ta idareyi ele geçirmesinde yardımcı olunması vazifesi Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa'ya verilmişti.

   Ramazan Paşa vazife kendine tebliğ edilir edilmez derhal çalışmalara başladı. İlk önce III.Muhammed'e bir mektup göndererek, Fas'ın bir bölümünü amcası Abdülmelik'e bırakmasını istedi. III.Muhammed İspanya ve Portekiz'e güvenerek ve Osmanlı Devletinin Fas'a müdahale etmesini uzak bir ihtimal görerek bu teklifi reddetti. Bunun üzerine Ramazan Paşa yanında Abdülmelik olduğu halde 15 bin askerle Fas'a girdi. Yoldaki katılımlarla Ramazan Paşa'nın ordusu 20 bine ulaşmıştı. Ramazan Paşa Fas şehrini geçmesine rağmen III.Muhammed'in ordusundan hiçbir iz yoktu. Nihayet Miknase civarında III.Muhammed'in 60 bin kişilik ordusuyla karşılaşıldı. Kendilerinden üç misli kalabalık da olsa Ramazan Paşa idaresinde ekseriyetini Osmanlı askerlerinin teşkil ettiği ordu önünde dayanmak mümkün değildi. Ramazan Paşa ordusunu büyük bir maharetle idare ederek kısa zamanda 60 bin kişilik Fas ordusunu dağıttı,III.Muhammed mağlup olduğunu anlayınca kaçmıştı. Osmanlı ordusu yanlarında Abdülmelik olduğu halde tekrar Fas'a girmiş ve 9 Mart 1576'da Abdülmelik Fas sultanı ilan edilmişti.

   Mağlup olan III.Muhammed tahtı ele geçirmek için Portekiz Kralı Don Sebastiao'dan yardım talep etti,Portekiz kralı yardım talebini geri çevirmedi.Portekiz'in asker toplama faaliyetine İspanya Kralı II.Felipe'de destek verdi.

   Portekiz'in bu faaliyeti Divan-ı Hümayun tararfından öğrenilmiş ve 1578 başlarında Tunus Beylerbeyliğine tayin edilen Ramazan Paşa'ya sultan Abdülmelik'in yardımına koşarak Portekiz ordusunu karşılaması vazifesi verilmişti. Portekiz Kralı Fas'a doğru yola çıkarken,Ramazan Paşa'da Tunus'tan süratle yola çıkarak Fas'a gelmişti.

   Portekiz-İspanyol ordusu 80 bin asker ve 360 toptan müteşekkildi,orduda III.Muhammed taraftarı Fas birlikleri,Papalık,İtalyan,Alman ve Fransız birlikleri vardı.Ayrıca büyük bir Portekiz-İspanyol armadası Fasın Atlantik kıyıları açıklarında beklemekteydi.Ramazan Paşa ise Tunus ve Cezayir'den topladı 30 bin ve Abdülmelik'in topladığı 30 bin kişilik toplamda 60 bin kişilik bir orduya sahipti.Ramazan Paşa süratle Portekiz-İspanyol ordusunun üzerine yürüdü,Ramazan Paşa'nın üzerine doğru geldiğini öğrenen Portekiz Kralı Vadisseyl Ovasına doğru çekildi. İki ordu bu ovada karşı karşıya geldi. Portekiz Kralı Don Sebastiao, sabık Fas sultanı III.Muhammed ve Sultan Abdülmelik'in iştirak ettiği bu savaşa tarihçiler aynı zamanda "Üç Kral Muharebesi" adını vermişlerdir.

   Ramazan Paşa ustaca bir taktikle düşman ordusunu darmadığın etti.80 bin kişil ordu adeta Ramazan Paşa'nın avucundaydı, Portekizliler 20 bin ölü,40 bin esir vermişlerdi.Kalan 20 bin askeri de telaş içerisinde kıyıda zafer haberini bekleyen gemilere doğru kaçmışlardı. Portekiz Kralı Don Sebastiao harp meydanında ölmüştü,III.Muhammed de hemen yakalanarak düşmanla ittifak yaptığı için idam edilmişti.Sultan Abdülmelik ise böyle parlak bir zaferin kazanılacağını ummadığından heyecandan oracıkta vefat etmişti. Vadisseyl Savaşı denizde de devam etmiştir,Ramazan Paşa Sinan Paşa kumandasındaki donanmaya taarruz emri vermiştir.Bu deniz savaşında da binlerce düşman askeri ölmüş,500 düşman askeri denizden toplanarak esir alınmıştı.

Ramazan Paşa kumandanlığının yanında idarecilikteki maharetini de göstererek Sultan Abdülmelik'in vefatını öğrenir öğrenmez derhal Mevlay Ahmed'i(II.Ahmed)'i Fas Sultanı ilan etti.Mevlay Ahmed'de Osmanlı dostuydu.

   Vadisseyl Zaferi'nin mühim bir neticesi de Afrika'nın belli başlı ülkelerinin tamamen Osmanlı hakimiyeti altına girmiş olmasıdır.